Vorderingen

Verwerking in de balans

Als er aan de voorgaande activeringscriterium is voldaan kan er mogelijk een vordering op de balans worden verwerkt. Op moment dat er een vordering ontstaat als gevolg van een verkoop, dan ontstaat er pas een vordering op moment dat de levering of eigendomsoverdracht van de goederen of diensten heeft plaatsgevonden. Met andere woorden er dient aan de voorwaarden van de opbrengstenverantwoording voldaan te zijn.

Alleen een overeenkomst is onvoldoende om een vordering op te nemen. Er kan pas sprake zijn van een vordering of een opbrengst op moment dat er een prestatie geleverd is.

Salderen vorderingen en schulden

Het salderen van vorderingen en schulden is in het beginsel niet toegestaan. Volgens RJ 115.305 kan er gesaldeerd worden als aan twee voorwaarden is voldaan:

1. De rechtspersoon heeft de bevoegdheid om te verrekenen. Er is sprake van een juridisch instrument.
2. De rechtspersoon heeft het voornemen om het saldo of de twee posten gelijktijdig af te wikkelen.

Op moment dat een rechtspersoon aan de deze voorwaarden voldoet dan is het verplicht om de posten met elkaar te salderen. Er is nadrukkelijk geen keuze tussen het wel of niet salderen van vorderingen en schulden.

Voorbeeld punt 1:

Een voorbeeld van een bevoegdheid is als twee partijen elkaars debiteuren en crediteuren zijn. Een voorwaarde voor salderen is dat de vordering en schuld van dezelfde soort zijn. Over en weer een geldbedrag moet gesaldeerd worden. Een geldbedrag en een levering van een goed zijn niet gelijksoortig en mogen dus niet met elkaar gesaldeerd worden.

Voorbeeld punt 2:

Op basis van een verklaring (mondeling of schriftelijk) van de andere partij kan een rechtspersoon aantonen dat het voornemen is dat de posten gelijktijdig afgewikkeld gaan worden.

Koop op afbetaling

Als er een transactie in een aantal termijnen wordt voldaan is er sprake van koop op afbetaling. Er is meestal sprake van een vergoeding vanwege de uitstel van betaling, die bestaat uit rente- en administratiekosten.

Op moment dat de termijnen zijn voldaan gaat in de meeste gevallen pas het juridisch eigendom over op de kopende partij. In de jaarrekening is dit terug te zien als een vordering ontstaan uit verkoop en een vordering ontstaan uit een verstrekte lening. Op moment van levering worden de vorderingen op de balans opgenomen en tevens de brutomarge in de winst- en verliesrekening gepresenteerd. Dit komt neer op een verwerking conform een verkooptransactie.

Een verwerking op basis van huurkoop is gelijk aan de koop op afbetaling.

Lease of verhuur

De verwerking van lease of verhuur is afwijkend aan die van koop op afbetaling, aangezien het juridisch eigendom bij de “verkopende” partij blijft. De verkopende partij is zowel de juridisch als economisch eigenaar. Om deze reden wordt er geen winst verantwoord op moment van de verkooptransactie. De huur- of leasetermijnen worden als winst verantwoord in de winst- en verliesrekening van de verkopende partij. Zie ook de toelichting van lease.

Vorderingen overheidssubsidies

De vorderingen van overheidssubsidies worden pas als vordering opgenomen op moment dat voldoende zeker is dat aan de gestelde voorwaarden is voldaan. De voorwaarden van een subsidie worden doorgaans in een beschikking of overeenkomst opgenomen. Er kan niet alleen een boekjaar zijn overeengekomen maar ook het leveren van een prestatie kan als voorwaarde zijn gesteld.

Vorderingen schade

De vorderingen uit schade bestaan uit twee delen.

1. Vorderingen met een contractuele grondslag.

Een voorbeeld van een vordering met een contractuele grondslag is een garantieclaim. Op basis van een overeenkomst is het aannemelijk dat een partij de garantie zal uitkeren.

2. Overige vorderingen (o.a. onrechtmatige daad)

Pas op moment dat de vordering in rechte aan de rechtspersoon is toegewezen wordt de vordering opgenomen op de balans. Bij een schadeclaim bij een verzekeraar wordt de vordering en opbrengst pas verantwoord op moment dat het voldoende zeker is dat de schade-uitkering zal plaatsvinden. Dit komt voort uit het waarschijnlijkheidscriterium.

Vordering pandrecht

Een rechtspersoon kan een pandrecht verstrekken aan een kredietgever. Een stilpandrecht waarbij de debiteuren niet geïnformeerd zijn over het pandrecht. Als de kredietnemer niet aan zijn verplichtingen voldoet kan de kredietgever na mededeling van verpanding aan de kredietnemer de vordering(en) gaan innen. De kredietgever zal de vorderingen op de balans verwerken en dient daarbij te vermelden dat er sprake is van een pandrecht vordering.

Cessie van vordering

Een cessie van vordering betekent dat de vorderingen daadwerkelijk worden overgedragen. De schuldenaar dient derhalve in op de hoogte te worden gesteld van deze overdracht. De “cedent” (overdragende partij) vermeld de vorderingen niet langer op de balans. Uitzondering is als de risico’s en voordelen niet overgedragen kunnen worden.

Stille cessie

Ook kan er sprake zijn van stille cessie. De voorwaarden zijn opgenomen in art  3:94 lid 3 BW.

Factoring

Een factormaatschappij is professioneel bezig met het overnemen en innen van vorderingen. Als de factormaatschappij het debiteurenrisico overneemt wordt de vordering in zijn balans opgenomen.

Vorderingen op aandeelhouders

Alleen van toepassing indien er een storting is opgevraagd (en hebben dus betrekking op te storten aandelenkapitaal).

Waardering van overige vorderingen in de jaarrekening

Eerste verwerking

Vorderingen worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde. Doorgaans is dit de waardering tegen kostprijs. Tevens dienen de transactiekosten verwerkt te worden bij eerste verwerking.

Vervolg waardering vorderingen

De vervolg waardering van overige vorderingen is waardering tegen geamortiseerde kostprijs. Op moment dat er geen transactiekosten, agio, disagio van toepassing is, is de geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde van de vorderingen.

Voorzieningen worden in mindering gebracht op de vorderingen. Er dient een beoordeling op de inbaarheid van de vordering verricht te worden. Er kan sprake zijn van een bijzondere waardevermindering en het verlies dient verwerkt te worden in de winst- en verliesrekening. De vorderingen dienen individueel op basis van objectieve aanwijzingen te worden beoordeeld (statische methode). De dynamische methode zoals een afwaardering bepalen op basis van een percentage van de omzet is niet toegestaan.

Indien er sprake is van een omvangrijke debiteurenportefeuille (enkele duizenden debiteuren van kleinere omvang), kan er een alternatieve methode dan de statistische methode worden verkozen. De dynamisch (of collectieve methode) betekent dat de debiteurenposten op basis van ouderdom en historische gegevens worden getoetst. Per ouderdomscategorie kan er een percentage worden bepaald op basis waarvan de bijzondere waardevermindering wordt toegepast.

Thans dient er rekening gehouden te worden met de verwerking van betalingskortingen en kredietbeperkingstoeslag bij het waarderen van vorderingen.

Vorderingen op de directeur-grootaandeelhouder (DGA)

Van belang is het onderscheid te maken tussen een vordering op de DGA of een vermogensonttrekking.

Verwerking van vorderingen in de jaarrekening

Verwerking van vorderingen in de jaarrekening is op deze pagina nader toegelicht. Wil je meer weten over de verwerking van vorderingen in de jaarrekening neem dan contact op via het contactformulier.