Foutherstel jaarrekening

Wat is een materiële afwijking?

Volgens artikel 2:362 lid 1 BW is een materiële afwijking:

De jaarrekening geeft volgens normen die in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd omtrent het vermogen en het resultaat, alsmede voor zover de aard van een jaarrekening dat toelaat, omtrent de solvabiliteit en de liquiditeit van de rechtspersoon. Indien de internationale vertakking van zijn groep dit rechtvaardigt kan de rechtspersoon de jaarrekening optellen naar de normen die in het maatschappelijk verkeer in een van de andere lidstaten van de Europese Gemeenschappen als aanvaardbaar worden beschouwd en het in de eerste volzin bedoelde inzicht.

Als het eigen vermogen en het resultaat dus niet aan de gestelde normen voldoet (bijvoorbeeld BW2 titel 9 of de RJ) en er een ander beeld van de economische werkelijkheid in de jaarrekening wordt gereflecteerd, is er sprake van een materiële fout.

Deze materiële fout kan betrekking hebben op een onjuist of onvolledige cijfermatige toestand maar ook de presentatie, toelichting of rubricering. Een wijziging van een schatting  betreft geen fout maar kan sprake zijn van een schattingswijziging.

Foutherstel jaarrekening met een materiële afwijking

Op moment dat er een materiële afwijking is geconstateerd, dient dit in de eerst volgende jaarrekening te worden verwerkt (RJ 150.201). Als er sprake is van een materiële afwijking in de jaarrekening wordt de fout op de volgende wijze hersteld:

1. Er wordt een herberekening gemaakt van het vermogen in de vorige jaarrekening alsof de fout niet bestaan had.
2. Het cumulatief effect wordt rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt aan het begin van het boekjaar.

Fouten die geen impact hebben op het eigen vermogen maar wel materieel van aard zijn betreffen onder andere: een onjuiste rubricering of een onjuiste toelichting.

Foutherstel jaarrekening en de vergelijkende cijfers

De vergelijkende cijfers worden gepresenteerd alsof de fout niet bestaan had (RJ 150.205). In principe is het retrospectief herstellen van een fout, conform de het toepassen van een stelselwijziging.

Een wijziging van de vergelijkende cijfers zou moeten worden toegelicht. In de toelichting staan de verschillen tussen het voorgaande boekjaar en de vergelijkende cijfer in het huidige boekjaar.

Het kan zijn dat vanwege redenen de vergelijkende cijfers niet worden aangepast. In de toelichting wordt vermeld dat de vergelijkende cijfers niet zijn aangepast en de reden voor het niet aanpassen.

Meerjarenoverzicht

Een meerjarenoverzicht dient eveneens aangepast te worden, tenzij dit niet mogelijk is. RJ 150.206 vereist dat zoveel mogelijk cijfers van voorgaande boekjaren worden aangepast. Indien dit niet mogelijk is dient dit te worden toegelicht.

Een ernstige mate van tekortschieten jaarrekening

Op moment dat een jaarrekening in ernstige mate tekortschiet door een materiële afwijking en derhalve niet voldoet aan het geven van het vereiste inzicht conform artikel 2:362 lid 1 BW. Dient er onmiddellijk actie te worden ondernomen.

• Het bestuur van de rechtspersoon informeert direct de aandeelhouders.
• De mededeling van het in ernstige mate tekortschieten wordt gedoneerd bij het handelsregister.
• Als er sprake is van een jaarrekening die gecontroleerd is door een accountant, dient bij de mededeling een accountantsverklaring te worden bijgevoegd. (kleine rechtspersonen die een vrijwillige controle hebben toegepast zijn dit ook verplicht te doen!)

Van bovenstaande is beslist niet altijd sprake bij een materiële afwijking. Daarom zal ook niet bij iedere geconstateerd fout na het vaststellen van de jaarrekening deze actie te worden uitgevoerd.

Niet-materiële fouten herstellen

In de jaarrekening worden niet-materiële fouten in veel gevallen prospectief verwerkt op moment dat deze geconstateerd worden. De vergelijkende cijfers worden niet aangepast