Accountantsverklaring
Er bestaan drie accountantsverklaringen:
- Een samenstelverklaring
- Een beoordelingsverklaring
- Een controleverklaring
Samenstelverklaring
Bij een samenstelverklaring geeft de accountant geen zekerheid. De accountant administratieconsulent helpt de organisatie bij het maken van de jaarrekening. De informatie wordt verkregen van het bestuur van de organisatie en vervolgens maakt de accountant de jaarrekening en verstrekt een samenstelverklaring. De verkregen informatie wordt niet op betrouwbaarheid getoetst.
Een accountant heeft minimale werkzaamheden en heeft wel de verantwoordelijkheid om de verkregen informatie te toetsen aan de kennis van de huishouding. Als er een vermoeden is dat informatie niet correctie is moet de accountant extra informatie verkrijgen van het bestuur of de informatie aanpassen (eventueel in overleg met het bestuur).
Als er onvoldoende medewerking wordt verleend door het bestuur dan kan de accountant de opdracht teruggeven.
De opdracht samenstel bestaat niet alleen aan het maken van de jaarrekening maar ook adviseren over het toepassen van bepaalde grondslagen voor de financiële verslaggeving, zoals fiscale grondslagen, Titel 9 BW 2 of de Raad voor de Jaarverslaggeving.
Aangezien er geen zekerheid wordt verstrekt kan een bestuur (of de stakeholders van de organisatie) behoefte hebben aan een oordeel of conclusie. Er kan een opdracht verstrekt worden tot een beoordelings- of controleopdracht.
Beoordelingsverklaring
Als er een oordeel gegeven moet worden kan een accountant een beoordelingsopdracht verrichten en vervolgens een beoordelingsverklaring afgeven. Een beoordelingsopdracht gaat verder dan een samenstelopdracht.
De accountant verzameld informatie over de organisatie, zoals bedrijfsleiding, activiteiten en de sector, zodat op basis van een risico inschatting de verdere aanpak van de beoordeling wordt vormgegeven.
De accountant verkrijgt inzicht over de opzet en het bestaan van de procedures die relevant zijn in de totstandkoming van het controle-object (de jaarrekening). Op basis van inlichtingen van functionarissen binnen de organisatie wordt de opzet van processen, zoals inkoop en verkoop vastgesteld. Op basis van voorbeeld documentatie, zoals inkoopfacturen wordt vastgesteld of de procesbeschrijving (zoals beschreven door functionarissen) ook bestaat.
De accountant verricht verdere werkzaamheden zoals brondocumentatie raadplegen of cijferanalyse, zodat een beperkte mate van zekerheid wordt behaald. Er dienen dusdanig veel werkzaamheden te worden verricht dat er geen afwijking van materieel belang in de jaarrekening is opgenomen. Als de jaarrekening plausible is kan de beoordelingsverklaring verstrekt worden. De tekst van de verklaring bevat onder andere “niet is gebleken dat de jaarrekening geen getrouw beeld geeft van het vermogen en het resultaat…”. Er is sprake van een dubbele ontkenning “niet” en “geen”. De accountant heeft geen informatie waaruit blijkt dat de jaarrekening niet betrouwbaar is.
Controleverklaring
Als er zekerheid noodzakelijk is bij een financieel overzicht dan kan er een controleopdracht worden verstrekt. Deze te verkrijgen zekerheid kan vrijwillig gevraagd worden door het bestuur van de organisatie, maar ook ontstaan door de wettelijke controleplicht.
Een controle omvat dermate veel werkzaamheden dat op basis van een denkmodel een zekerheid verschaft wordt van 95% zekerheid. De registeraccountant controleert of de financiële overzichten geen afwijking van materieel belang bevatten.
Er kan geen volledige zekerheid verstrekt worden, omdat er sprake kan zijn van misleiding door de bedrijfsleiding, schattingen in de jaarrekening en subjectiviteit. De accountant kan daarnaast niet altijd bij het bedrijf aanwezig zijn en vanuit kostenoverwegingen niet alle transacties controleren. Er wordt gesproken over een redelijk mate van zekerheid.
De werkzaamheden van de accountant omvatten onder andere:
Verkrijgen van informatie over het bestuur, organisatie, strategie, branche, etc.
Opvragen en vaststellen van de interne beheersmaatregelen.
Risico-analyse op basis van voorgaande informatie.
Systeemgerichte werkzaamheden.
Gegevensgerichte werkzaamheden zoals steekproefcontroles of cijferanalyses.
Opvragen van saldobevestigingen.
Bijwonen van voorraadinventarisaties.
Inlichtingen opvragen bij functionarissen.
Goedkeurende controleverklaringen
In de praktijk worden er meestal goedkeurende controleverklaringen verstrekt.
NV COS 705
In de NV COS 705 Aanpassingen van het oordeel in de controleverklaring van de onafhankelijke accountant staat uiteengezet op basis waarvan de accountant tot één van de vier conclusies kan komen.
De accountant dient een oordeel met beperking tot uitdrukking te brengen wanneer: hij, nadat hij voldoende en geschikte controle-informatie heeft verkregen, tot de conclusie komt dat afwijkingen afzonderlijk of gezamenlijk van materieel belang zijn voor maar geen diepgaande invloed hebben op de financiële overzichten; of hij niet in staat is voldoende en geschikte controle-informatie te verkrijgen om daarop zijn oordeel te baseren maar tot de conclusie komt dat de mogelijke gevolgen van eventuele niet-gedetecteerde afwijkingen voor de financiële overzichten van materieel belang kunnen zijn maar geen diepgaande invloed kunnen hebben.
Controleverklaring met beperking
Als er onvoldoende-controle informatie verkregen kan worden dan kan er geen goedkeurende controleverklaring verstrekt worden. Afhankelijk van de afwijking en oorzaak kan er een controleverklaring met beperking worden afgegeven. Een controleverklaring met beperking wil zeggen dat: De gebruiker van de jaarrekening kan een andere beslissing nemen op basis van de jaarrekening. De accountant heeft in dit geval de conclusie getrokken dat er mogelijk een afwijking van materieel belang in de jaarrekening is verwerkt.
9) De accountant dient een oordeelonthouding te formuleren als hij niet in staat is voldoende en geschikte controle-informatie te verkrijgen om daarop zijn oordeel te baseren en de accountant tot de conclusie komt dat de mogelijke gevolgen van eventuele niet-gedetecteerde afwijkingen voor de financiële overzichten zowel van materieel belang kunnen zijn als een diepgaande invloed zouden kunnen hebben. 10) De accountant dient een oordeelonthouding te formuleren als, in uiterst zeldzame omstandigheden waarin meerdere onzekerheden meespelen, hij tot de conclusie komt dat, ondanks het feit dat hij voldoende en geschikte controle-informatie heeft verkregen met betrekking tot elk van de afzonderlijke onzekerheden, het niet mogelijk is een oordeel over de financiële overzichten te vormen vanwege de mogelijke interactie tussen de onzekerheden en het mogelijke cumulatieve effect ervan op de financiële overzichten.
Oordeelonthouding
In de praktijk komt het steeds vaker voor dat een accountant een oordeelonthouding afgeeft. Dit heeft meestal te maken met onvoldoende beheersmaatregelen binnen de organisatie, waardoor de betrouwbaarheid van de informatie onvoldoende gewaarborgd is.
Een organisatie van beperkte omvang kan bepaalde functie niet hebben opgenomen in de organisatie uit kostenoverwegingen, waardoor er onvoldoende controletechnische functiescheiding aanwezig is. De accountant weet het dan simpel gezegd niet en kan ook niet op basis van andere werkzaamheden de gewenste zekerheid verkrijgen. Er wordt een oordeelonthouding verstrekt.
Als de organisatie in de daaropvolgende jaren wel een goedkeurende controleverklaring wil verkrijgen, zal de interne beheersing verbeterd moeten worden.
De accountant dient een afkeurend oordeel tot uitdrukking te brengen als hij, nadat hij voldoende en geschikte controle-informatie heeft verkregen, tot de conclusie komt dat afwijkingen afzonderlijk of gezamenlijk zowel van materieel belang zijn voor als een diepgaande invloed hebben op de financiële overzichten.
Afkeurende controleverklaring
De afkeurende controleverklaring komt maar weinig voor, omdat een organisatie over zal gaan tot aanpassingen in de jaarrekening. Als de door de accountant voorgestelde correcties zijn doorgevoerd in de jaarrekening kan er alsnog een goedkeurende, met beperking of oordeelonthouding verstrekt worden.
Een afkeurend oordeel betekent dat er een afwijking van materieel belang van diepgaande invloed in de jaarrekening is verwerkt. Dat wil zeggen dat de gebruiker van de jaarrekening een andere beslissing zal nemen op basis van de jaarrekening met deze afwijking erin.
| Auteur: | Dirk Braam |
|---|---|
| Functie: | |
| Opleiding: |
Over mij
