| Externe verslaggeving | Winst- en verliesrekening |

Winst- en verliesrekening

Grofweg wordt onderscheid gemaakt tussen baten en lasten die voortvloeien uit de normale bedrijfsuitoefening en de niet normale bedrijfsuitoefening (zoals incidentele desinvesteringen, incidentele schades etc).

Van belang is het feit waar baten en lasten vandaan komen, de herkomst kan inzicht geven of er in de toekomst kasstromen worden gegenereerd. Bij incidentele baten en lasten buiten de normale bedrijfsuitoefening zal er in de toekomst geen kasstroom zijn. Het kan voor de gebruiker van de jaarrekening van belang zijn om het onderscheid tussen terugkerende en incidentele baten en lasten te weten. De gebruiker kan een economische beslissing nemen, waardoor het relevant is te weten op welke wijze het resultaat tot stand is gekomen.

Baten en lasten worden niet altijd in de winst- en verliesrekening verantwoord, waardoor het kan zijn dat de baat of last het eigen vermogen muteert. Een voorbeeld van een mutatie in het eigen vermogen is de herwaardering materiële vaste activa.

Boek 2 Titel 9

Een belangrijk artikel met betrekking tot de winst- en verliesrekening is 2:362.

2:362 lid 3

De winst- en verliesrekening met de toelichting geeft getrouw, duidelijk en stelselmatig de grootte van het resultaat van het boekjaar en zijn afleiding uit de posten van baten en lasten weer.

2:362 lid 5

De baten en lasten van het boekjaar worden in de jaarrekening opgenomen, onverschillig of zij tot ontvangsten of uitgaven in dat boekjaar hebben geleid.

Lid 5 sluit derhalve het kasstelsel uit.

Baten en lasten

In de winst en verliesrekening staan baten en lasten en deze begrippen worden nader toegelicht.

Baten

De baten zijn een instroom van economisch potentieel in de verslagperiode (meestal een jaar). Deze instroom kan bestaan uit.

Nieuwe of verhoging van bestaande activa.
Vermindering van het vreemd vermogen.
Of op andere wijze waardoor het eigen vermogen toeneemt. (uitgezonderd bijdragen van deelnemers daarin).

Voorbeelden van baten zijn: opbrengsten van verkochte goederen, opbrengsten van geleverde diensten, rentebaten, huurbaten en nog vele andere mogelijkheden.

Lasten

Lasten zijn verminderingen van economisch potentieel in de verslagperiode. Deze uitstroom kan bestaan uit:

Uitstroom of verbruik van activa.
Ontstaan van vreemd vermogen.
Of andere wijze die het eigen vermogen doen afnemen (uitgezonderd uitdeling aan deelnemers daarin).

De lasten worden verdeeld in kosten en verliezen. Voorbeelden van kosten zijn: Kostprijs van de verkopen, afschrijvingen, salarissen. De kosten hebben meestal een uitstroom van geldmiddelen tot gevolg en bij afschrijvingen tot gebruik van activa.

De verliezen worden gekenmerkt door niet uit de gewone bedrijfsuitoefening voortvloeiend en kennen meestal een incidenteel karakter. Voorbeeld van verliezen zijn: verlies bij desinvesteringen (boekverlies), omrekeningen van valuta, niet verzekerde schade.

Moment van omzet verantwoording

Een transactie of gebeurtenis wordt verwerkt op moment dat deze zich voordoet. Vanuit het grondbeginselen is bepaald dat de resultatenrekening een getrouw, duidelijk en stelselmatig beeld behoord te hebben. Dit betekent dat baten en lasten verwerkt moeten worden ook als er geen ontvangsten of uitgaven zijn geweest. De transacties wordt in veel gevallen eerder verwerkt dan dat deze heeft plaatsgevonden.

Voorschriften ten aanzien van de winst en verliesrekening en de toelichting.

artikel 377 boek 2 wordt de rubricering in hoofdlijnen beschreven. In het besluit modellen jaarrekening staat de verdere detaillering inzake rubricering en presentatie.

Artikel 377

1. Op de winst- en verliesrekening worden afzonderlijk opgenomen:

de baten en lasten uit de gewone bedrijfsuitoefening, de belastingen daarover en het resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening na belastingen;
de overige belastingen;
het resultaat na belastingen.

2. De baten en lasten uit de gewone bedrijfsuitoefening worden hetzij overeenkomstig lid 3, hetzij overeenkomstig lid 4 gesplitst.

3. Afzonderlijk worden opgenomen:

de netto-omzet;
de toe- of afneming van de voorraad gereed produkt en onderhanden werk ten opzichte van de voorafgaande balansdatum;
de geactiveerde produktie ten behoeve van het eigen bedrijf;
de overige bedrijfsopbrengsten;
de lonen;
de sociale lasten met afzonderlijke vermelding van de pensioenlasten;
de kosten van grond- en hulpstoffen en de overige externe kosten;
de afschrijvingen en de waardeverminderingen ten laste van de immateriële en de materiële vaste activa, gesplitst naar die groepen activa;
waardeverminderingen van vlottende activa, voor zover zij de bij de rechtspersoon gebruikelijke waardeverminderingen overtreffen;
de overige bedrijfskosten;
het resultaat uit deelnemingen;
opbrengsten van andere effecten en vorderingen, die tot de vaste activa behoren;
de overige rentebaten en soortgelijke opbrengsten;
de wijzigingen in de waarde van de financiële vaste activa en van de effecten die tot de vlottende activa behoren;
de rentelasten en soortgelijke kosten.

4. Afzonderlijk worden opgenomen:

de netto-omzet;
de kostprijs van de omzet, met uitzondering van de daarin opgenomen rentelasten, doch met inbegrip van de afschrijvingen en waardeverminderingen;
het bruto-omzetresultaat als saldo van de posten a en b;
de verkoopkosten, met inbegrip van de afschrijvingen en buitengewone waardeverminderingen;
de algemene beheerskosten, met inbegrip van de afschrijvingen en waardeverminderingen;
de overige bedrijfsopbrengsten;
het resultaat uit deelnemingen;
opbrengsten uit andere effecten en vorderingen die tot de vaste activa behoren;
de overige rentebaten en soortgelijke opbrengsten;
de wijzigingen in de waarde van de financiële vaste activa en van de effecten die tot de vlottende activa behoren;
de rentelasten en soortgelijke kosten.

5. Bij de posten k-o van lid 3 en de posten g-k van lid 4 worden afzonderlijk vermeld de baten en lasten uit de verhouding met groepsmaatschappijen.

6. Onder de netto-omzet wordt verstaan de opbrengst uit levering van goederen en diensten uit het bedrijf van de rechtspersoon, onder aftrek van kortingen en dergelijke en van over de omzet geheven belastingen.

7. Baten en lasten welke aan een ander boekjaar moeten worden toegerekend, worden naar aard en omvang toegelicht.

8. Vermeld wordt het bedrag en de aard van de posten van baten en lasten die van uitzonderlijke omvang zijn of in uitzonderlijke mate voorkomen

Categoriale en functionele indeling winst en verliesrekening

Zoals blijkt uit artikel 377 boek 2 moet een winst- en verliesrekening worden weergegeven in een categoriale of functionele indeling.

In de categoriale winst- en verliesrekening worden de kosten weergegeven naar kostensoort. Dit betekent dat de kosten aansluiten met de werkelijke kosten in het boekjaar. De salariskosten sluiten aan met de werkelijk betaalde salariskosten aan de medewerkers. Om een goed beeld te krijgen van de prestatie van de verkopen (netto-omzet), dient niet de werkelijke salariskosten maar de aan de omzet toe te rekenen salariskosten te worden verantwoord. Dit resulteert in een twee correctieposten “wijzigingen in voorraden gereed product” en “wijzigingen in onderhanden werk”.

De functionele winst- en verliesrekening geeft de opbrengsten en kosten per functie weer. Dit betekent dat er een netto-omzet en kostprijs van de omzet is weergegeven. Vervolgens zijn de kosten “verkoopkosten” en “algemene beheerskosten” opgenomen.

Voorbeeld winst- en verliesrekening

Een winst- en verliesrekening kan worden weergeven in verschillende modellen die bepaald zijn door de wetgever.

Bekijk voorbeelden van de twee modellen van de functionele resultatenrekening.

Bekijk voorbeelden van de twee modellen van de categoriale resultatenrekening.

Auteur:	Dirk Braam
Functie:
Opleiding: